Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Kowal bezskrzydły w ogrodzie jest groźny czy pożyteczny? Czy ten czerwono-czarny owad gryzie i trzeba go zwalczać? Poznajcie „tramwajarza”

Katarzyna Piojda
Katarzyna Piojda
Kowale dwuplamki to nielotne pluskwiaki o charakterystycznym czarno-czerwonym zabarwieniu. Wczesną wiosną oraz jesienią chętnie gromadzą się w nasłonecznionych miejscach.
Kowale dwuplamki to nielotne pluskwiaki o charakterystycznym czarno-czerwonym zabarwieniu. Wczesną wiosną oraz jesienią chętnie gromadzą się w nasłonecznionych miejscach. Laila_ (Pixabay.com)
Kowal bezskrzydły (inaczej kowal dwuplamek) to dość często spotykany owad, a raczej – owady, bo kowale rzadko występują pojedynczo. Najczęściej tworzą duże grupy, które wyglądają dość przerażająco. I właśnie m.in. o to chodzi, bo te czerwono-czarne owady są niegroźne i raczej bezbronne. Kowale mają też ciekawe zwyczaje godowe, dzięki którym są określane jako „tramwaje” lub „tramwajarze”. Kowale dwuplamki mogą pojawiać się też w ogrodach. Wyjaśniamy, czy są szkodnikami i co z nimi zrobić. Przedstawiamy kowala bezskrzydłego.

Spis treści

Wielu z nas kojarzy tego czerwono-czarnego owada z plamkami z wyglądu, chociaż nie z nazwy. A to właśnie kowal bezskrzydły (inaczej: kowal dwuplamek albo potocznie – tramwajarz, ewentualnie strażak). Amatorzy twierdzą czasem, że to karaluchy, tylko czerwone. Są w błędzie.

Kowal bezskrzydły. Jak wygląda ten owad?

– To gatunek pluskwiaka – mówi wyjaśnia Jarosław Mikietyński, wieloletni ogrodnik Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, a obecnie Ogrodu Botanicznego Krajowego Centrum Roślinnych Zasobów Genowych IHAR-PIB – Ma około centymetra, najwyżej 1,5 centymetra długości. Kowal bezskrzydły jest czerwono-czarny, z dwiema charakterystycznymi czarnymi plamkami po obu stronach. Są osobniki ze skrzydłami i te pozbawione skrzydeł. Choć nawet te ze skrzydłami z nich nie korzystają.

Kowal bezskrzydły ma na odnóżach, a konkretnie na niewidocznych dla ludzkiego oka pazurkach, specjalne twory, tzw. przylgi. One pozwalają owadowi na lepszą przyczepność i łatwiejsze poruszanie się po podłożu.

Czy kowal bezskrzydły jest groźny?

Niektórzy na widok czerwono-czarnych owadów, szybko poruszających się w skupisku, dostają dreszczy i czują obrzydzenie. – To naturalna reakcja. Jednak kowal bezskrzydły nie jest szkodliwy – uspokaja nasz rozmówca. – Nie jest groźny dla człowieka, nie gryzie. Dla przyrody także z reguły nie jest szkodliwy, chociaż wyjątki bywają. Można znaleźć informacje, że mogą, działając całą grupą, uszkodzić młode drzewka. Nie jest to jednak do końca potwierdzone.
Mikietyński dodaje: – Kowal bezskrzydły wydziela specyficzny zapach, gdy się go dotknie lub potrze. Zwykle owad ten występuje grupowo, rzadko kiedy w pojedynkę. Preferuje żyć w zbiorowości głównie dla swojego bezpieczeństwa. To u niego celowe, bowiem w grupie ma większą moc odstraszania dużych ptaków, które mogłyby go zaatakować.

Czym się żywi kowal bezskrzydły i gdzie żyje?

Na początku wiosny, gdy robi się ciepło, można go spotkać na dworze (a czasem nawet w naszych domach się pokazuje). – Kowal bezskrzydły może pojawiać się praktycznie wszędzie. Czasem wychodzi ze ściółki albo spod popękanej kory, pokazuje się na żywopłocie. Widać go też czasem na akacji. Upodobał sobie natomiast słoneczne miejsca, murki, nagrobki, a z drzew lipę, pod którą leżą opadłe owoce i on się nimi żywi – wymienia dalej ogrodnik. – Kowal bezskrzydły zjada również resztki organiczne, martwe lub chore owady, odchody.

Kowal bezskrzydły – szkodliwy czy pożyteczny? Jak się pozbyć kowali?

Mikietyński wyjaśnia następnie: – W przypadku kowala bezskrzydłego nie zaleca się działań zmierzających do jego usunięcia. Tym samym zwalczanie metodami ekologicznymi czy stosowanie oprysków chemicznych jest tutaj zbędne. Powiem więcej, kowal bezskrzydły jest pożyteczny, ponieważ pomaga rozłożyć szczątki organiczne.
Nie ma żadnych środków przeznaczonych bezpośrednio do zwalczani kowali, bo i nie ma takiej potrzeby. Jeśli występują w naszym ogrodzie, a ich obecność bardzo nam przeszkadza, możemy spróbować je zmieść i wynieść w jakieś dogodne dla nich miejsce, np. w parku. Bardziej drastycznym rozwiązaniem jest np. spłukanie ich wodą pod dużym ciśnieniem, ale podkreślmy – kowale nie są groźne ani dla nas, ani ogrodu i nie ma potrzeby ich zabijać. Pewnym rozwiązaniem może być ustawienie pułapek czy odstraszaczy na pluskwiaki czy owady biegające (z tym, że są one raczej przeznaczone do użytku w domu).

Nie myl kowala z poskrzypką!

Nieco podobne do kowala są poskrzypki. Również są czerwone, niekiedy kropkowane. Różnią się jednak kształtem, nie mają też charakterystycznego wzoru na „plecach” i występują na konkretnych roślinach. Poskrzypki można spotkać m.in. na liliach, konwaliach, szczypiorku i innych roślinach cebulowych, którymi liśćmi się żywią. Poskrzypki, w odróżnieniu od kowali, wyrządzają szkody. Zanim jednak weźmiemy się za ich likwidację, przyjrzyjmy się, z którymi owadami mamy do czynienia. Ten sam kolor pancerza to nie powód do zabijania nieszkodliwych kowali. Dowiedz się więcej:jak wygląda poskrzypka i jak ją zwalczyć

 

W ogrodach można spotkać szkodniki nieco podobne do kowali. Jednak zachowują się one inaczej, są również znaczące różnice w ich wyglądzie. Nie mylmy
W ogrodach można spotkać szkodniki nieco podobne do kowali. Jednak zachowują się one inaczej, są również znaczące różnice w ich wyglądzie. Nie mylmy tych owadów! Fot. Essusete, Seaq, Pablo_pablasty (pixabay.com)

Dlaczego kowal bezskrzydły to tramwajarz?

Kowal zyskał miano tramwajarza. – To ma związek z jego rozmnażaniem – mówi ogrodnik. – Samica sczepia się z samcem i to przypomina, jak jeden tramwaj ciągnąłby wagon. Jeden kowal wchodzi na drugiego i w ten sposób się przemieszczają. Wtedy też zaczyna się kopulacja owadów. Jest jednak spora konkurencja: samca, złączonego z samicą, próbują się pozbyć inne samce, jego rywale. Ostatni, który połączy się z samicą i dojdzie do aktu płciowego, zostanie ojcem. Co ciekawe, to wszystko trwa niekiedy nawet tydzień, a sama kopulacja nawet 12 godzin.

Samiec i samica kowala podczas kopulacji łączą się odwłokami. W formie „tramwaju" para może pozostawać sczepiona nawet rzez 7 dni. Tak samiec
Samiec i samica kowala podczas kopulacji łączą się odwłokami. W formie „tramwaju" para może pozostawać sczepiona nawet rzez 7 dni. Tak samiec zabezpiecza swoje ojcostwo, ponieważ ostatni kopulujący z samicą samiec przekazuje swoje geny. Fot. francok35 (pixabay.com)

Kowal bezskrzydły – ciekawostki

Kowal bezskrzydły jest... niedobry w smaku. Z tego też powodu nie jest obiektem zainteresowania zwierząt polujących. Zdarza się, że borsuki żywią się tymi owadami. Zwykle kowal bezskrzydły pojawia się w grupie liczącej kilka lub kilkanaście osobników. Na niektórych terenach bywa, że skupisko liczy ponad tysiąc owadów.

Polecjaka Google News - RegioDom

To przyda Ci się w ogrodzie

Materiały promocyjne partnera
od 7 lat
Wideo

Kalendarz siewu kwiatów

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Kowal bezskrzydły w ogrodzie jest groźny czy pożyteczny? Czy ten czerwono-czarny owad gryzie i trzeba go zwalczać? Poznajcie „tramwajarza” - RegioDom.pl

Wróć na blonie.naszemiasto.pl Nasze Miasto